İmar Hukukunda Yapı Sahibine Uygulanacak İdari Yaptırımlar

İmar hukukuna aykırı yapılaşma, yalnızca belediyelerin değil, tüm toplumun düzenini ilgilendiren ciddi bir sorundur. Bu nedenle, ruhsatsız veya ruhsata aykırı yapılarla mücadelede idari yaptırımlar devreye girer. Gelibolu Belediyesi’nin son dönemde imar para cezaları ve yıkım kararlarını daha etkin şekilde uygulamaya başlamasıyla, birçok vatandaş için “idari yaptırım nedir, hangi ilkelere dayanır?” soruları gündeme gelmiştir.

Yaptırım Kavramı

Hukuk düzeninde yaptırım, kurallara uymayanlara karşı uygulanan zorlayıcı tedbir anlamına gelir. İmar hukukunda yaptırımların amacı:

• Kamu düzenini sağlamak,

• Sağlıklı ve güvenli bir çevre oluşturmak,

• Planlı şehirleşmeyi korumaktır.

Yani yaptırımlar yalnızca cezalandırma aracı değil, önleyici ve düzenleyici bir araçtır.

İdari Yaptırımlar

İmar hukukunda uygulanan yaptırımların önemli bir kısmı idari niteliktedir. İdari yaptırımlar, mahkeme kararı gerekmeksizin doğrudan idari makamlar (örneğin belediye) tarafından uygulanır. Bunlar arasında:

• İmar para cezaları,

• Yapının mühürlenmesi,

• Yapı ruhsatı ve kullanım izninin iptali,

• Yıkım kararları yer almaktadırimar mevzuatına aykırılık.

  
  

  

İdari Yaptırımların Türleri

İmar hukukunda idari yaptırımlar iki ana amaca hizmet eder:

1. Düzeltici yaptırımlar → Yapının mevzuata uygun hale getirilmesini sağlar (örneğin mühürleme).

2. Cezalandırıcı yaptırımlar → Mevzuata aykırı davranışın sonuçlarını ortadan kaldırmayı ve tekrarını önlemeyi hedefler (örneğin para cezası, yıkım).

İdari Yaptırımlara Hakim Olan İlkeler

İmar para cezaları ve yıkım kararları uygulanırken idarenin keyfi davranması mümkün değildir. Yaptırımlar, hukuk devletinin temel ilkelerine bağlıdır:

1. Kanunilik İlkesi

Hiçbir yaptırım kanuni dayanak olmadan uygulanamaz. Belediye veya valilik, yalnızca 3194 sayılı İmar Kanunu ve ilgili mevzuatta belirtilen yaptırımları uygulayabilir.

2. Geriye Yürümezlik İlkesi

Yaptırımlar geçmişe dönük uygulanamaz. Yeni çıkan bir düzenleme, eski bir inşaat faaliyetine ceza getiremez.

3. Şahsilik (Kişisellik) İlkesi

Yaptırım yalnızca fiili işleyene uygulanır. Başkasının aykırı davranışı nedeniyle masum kişiler sorumlu tutulamaz.

4. Orantılılık (Ölçülülük) İlkesi

Verilen ceza, ihlalin ağırlığıyla orantılı olmalıdır. Küçük bir tadilat için yıkım kararı vermek ölçüsüz olur.

5. Ne Bis in Idem İlkesi

Aynı fiil için birden fazla ceza verilemez. Örneğin aynı ruhsatsız yapı için hem para cezası hem tekrar tekrar mühürleme kararı uygulanamaz.

Sonuç

Gelibolu’da belediye tarafından uygulanan imar yaptırımları, hem para cezası hem de yıkım gibi ağır sonuçlara yol açabilir. Ancak her yaptırım hukuk devletinin ilkelerine uygun olmak zorundadır.

Beyaz Hukuk olarak, imar para cezalarına, mühürleme ve yıkım kararlarına karşı hukuki süreçlerde Çanakkale ve Gelibolu’da müvekkillerimize profesyonel destek sunuyoruz.