İmar Kanuna Aykırı Durumlarda Cezalar & İmar Para Cezası

1. İmar Para Cezası

İdari para cezaları, doğrudan idare tarafından, adli bir makamın araya girmesi gerekmeksizin verilen cezalardır ve genellikle düzeni koruma amacı taşır. İmar mevzuatına aykırı davranışlar nedeniyle uygulanan para cezaları da bu kapsamda değerlendirilir. İmar para cezaları, yapı sahibinin yanı sıra kanunda belirtilen diğer ilgililere de uygulanabilir ve genellikle genel sağlık, güvenlik ve düzeni koruma amacına hizmet eder.

a. İmar Para Cezasının Uygulanmasını Gerektiren Haller

(1) 3194 Sayılı Kanuna Göre İmar Para Cezasının Uygulanmasını Gerektiren Haller

• Ruhsatsız veya Ruhsata Aykırı Yapılar: 3194 sayılı İmar Kanunu’nun 42. maddesine göre, ruhsatsız veya ruhsata, ruhsat eki etüt ve projelere ya da imar mevzuatına aykırı inşaatlar nedeniyle imar para cezası uygulanır. Ruhsatsız yapının sonradan ruhsata bağlanması veya ruhsata aykırılıkların giderilmesi, para cezası verilmesini engellemez.

• Arsa ve Arazi Düzenlemesinden Doğan Kısıtlamalara Aykırılık: İmar Kanunu’nun ilgili maddeleri çerçevesinde belirlenen arsa ve arazi düzenlemelerine aykırı faaliyetler de para cezası ile sonuçlanır.

• Müellif, Fenni Mesul, Şantiye Şefi ve Yapı Müteahhidinin Mevzuata Aykırı Faaliyetleri: Bu kişilerin mevzuata aykırı faaliyetlerde bulunmaları da para cezası gerektirir.

• Muvakkat Yapının Süresi Geldiği Halde Yıkılmaması: Geçici yapıların, süresi dolduğunda yıkılmaması halinde de para cezası uygulanır.

• İnşaat, Tamirat, Bahçe Düzenlemesi ve Kazı Yapılması Sırasında Alınması Gereken Tedbirlere Aykırılıklar: Bu süreçlerde alınması gereken güvenlik ve sağlık tedbirlerine uyulmaması durumunda da cezalar söz konusu olur.

• Kapıcı Dairesi ve Otopark Yükümlülüklerine Aykırılıklar: Kapıcı dairesi veya otopark ayrılması zorunlu olan binalarda bu yükümlülüklerin yerine getirilmemesi para cezası ile cezalandırılır.

• Yıkılacak Derece Tehlikeli Yapıyı Ortadan Kaldırmama: Tehlikeli yapılar hakkında alınan tedbir kararlarının uygulanmaması da para cezası gerektirir.

• Kamunun Selameti İçin Alınması Gereken Tedbirlere Aykırılık: Umumun sağlığını ve güvenliğini tehdit eden durumların giderilmemesi para cezası ile sonuçlanır.

b. İmar Para Cezasını Uygulayacak Merci

İmar para cezalarını uygulayacak merciler, genellikle yerel yönetimlerdir. Belediye ve il özel idareleri bu konuda yetkilidir. Bu merciler, imar para cezalarını doğrudan uygulayarak imar mevzuatına aykırı yapılaşmayı engellemeye çalışır.

c. İmar Para Cezasına Muhatap Olacak Kişiler

İmar para cezasına muhatap olacak kişiler, yapı sahibi başta olmak üzere, yapının inşası sürecine dahil olan müellif, fenni mesul, şantiye şefi ve yapı müteahhidi gibi ilgili kişilerdir. Bu kişiler, imar mevzuatına aykırı eylemleri nedeniyle cezalandırılabilir.

d. İmar Para Cezasının Miktarı

İmar para cezasının miktarı, aykırılığın türü ve kapsamına göre değişiklik gösterir. Cezaların belirlenmesinde, Anayasa Mahkemesi’nin iptal kararları ve 5940 sayılı Kanun’un getirdiği yeni düzenlemeler göz önünde bulundurulur. Cezaların hesaplanmasında belirli kriterler ve oranlar dikkate alınır.

2. Yapının Mühürlenmesi

Yapının mühürlenmesi, inşaatın durdurulması anlamına gelir ve imar mevzuatına aykırılığın giderilene kadar inşaat faaliyetlerinin durdurulmasını sağlar. Bu işlem, yapının hukuka uygun hale getirilmesini sağlamak amacıyla uygulanır.

3. Yapı Ruhsatının ve Yapı Kullanma İzninin İptali

Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izni, mevzuata aykırılık tespit edildiğinde iptal edilebilir. Bu iptaller, yapının yasal olmayan bir şekilde kullanılmasını engellemeyi amaçlar. Yapı sahibinin, yapıyı mevzuata uygun hale getirmemesi durumunda bu yaptırım uygulanır.

4. Kamu Hizmetlerinden ve Tesislerinden Faydalandırmama

İmar mevzuatına aykırı yapılar, kamu hizmetlerinden (su, elektrik, doğalgaz vb.) yararlandırılmayabilir. Bu yaptırım, yapı sahibini yapıyı mevzuata uygun hale getirmeye zorlamak için uygulanır.

5. Yıkım

Yıkım, en ağır imar yaptırımlarından biridir ve genellikle son çare olarak başvurulur. İmar mevzuatına aykırılığı giderilemeyen yapılar, yıkım kararı ile ortadan kaldırılır. Yıkım kararı, yapı sahibine önceden bildirilir ve yasal süreçler işletilir. Yapının tehlike arz etmesi durumunda ise acil yıkım kararı alınabilir.

a. Yıkımın Hukuki Niteliği

Yıkım, kamu düzeninin sağlanması amacıyla idare tarafından uygulanan bir kolluk faaliyetidir. Yıkım kararları, idari işlemler olup, yargısal denetime tabidir. Bu nedenle, yapı sahiplerinin yıkım kararlarına karşı yargıya başvurma hakkı bulunmaktadır.

b. 3194 Sayılı İmar Kanununa Göre Yıkım

İmar Kanunu’na göre yıkım kararı, imar mevzuatına aykırı yapılar için uygulanır. Yıkım kararının alınmasında yetkili makamlar belediye ve il özel idareleridir. Yıkım kararı, yapının mevzuata uygun hale getirilmesi için verilen sürenin dolması ve aykırılıkların giderilmemesi durumunda uygulanır.

c. Diğer Kanunlara Göre Yıkım

İmar Kanunu dışında, diğer kanunlar kapsamında da yıkım kararları alınabilir. Örneğin, Boğaziçi Kanunu, Gecekondu Kanunu, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu, Kıyı Kanunu gibi özel kanunlar da yıkım kararı verilmesini öngörmektedir.

Sonuç

İmar mevzuatına aykırılık halleri ve bu hallere karşı uygulanan idari yaptırımlar, şehir planlamasının ve toplumsal düzenin korunması açısından büyük önem taşır. İmar para cezaları, yapı mühürleme, ruhsat ve izin iptalleri, kamu hizmetlerinden faydalandırmama ve yıkım gibi yaptırımlar, imar mevzuatına uygun yapılaşmayı teşvik etmek amacıyla uygulanmaktadır. Yapı sahiplerinin, yasal süreçlere uygun hareket etmeleri ve imar mevzuatına aykırılıklardan kaçınmaları, hem kendileri hem de toplum için olumlu sonuçlar doğuracaktır. İmar para cezası veya diğer cezaları aldıysanız hukuki anlamda hemen hareket geçmenizi tavsiye ederiz. İmar cezaları hakkında daha fazla hukuki destek için Çanakkale Gayrimenkul Avukatımız ile iletişime geçiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt