İdari Yaptırımlara Karşı İptal ve Tam Yargı Davaları

İdarenin uyguladığı idari yaptırımlara karşı yapı sahiplerinin çeşitli yargısal yollarla başvuruda bulunma hakkı bulunmaktadır. Bu bölümde, yapı sahiplerinin hangi yargısal yollara başvurabilecekleri, bu yolların koşulları ve sonuçları üzerinde durulacaktır.

İdari yaptırımlara karşı iptal ve tam yargı davaları

A. İptal Davası

İptal davası, idari işlemler nedeniyle menfaatleri ihlal edilen kişiler tarafından, idari işlemin yetki, şekil, sebep, konu ve maksat unsurlarından biri ile hukuka aykırı olduğu iddiası ile açılan davadır. İptal davası, idarenin hukuka aykırı işlemlerinin ortadan kaldırılmasını sağlamak amacıyla açılan davalardır.

1. İptal Davasının Ön Koşulları

a. Görev İptal davasında görevli mahkeme, genellikle idari yargı mercileridir. Ancak bazı özel durumlarda, askeri yargı mercileri de görevli olabilir. İdari işlemlerden doğan uyuşmazlıklar genellikle idare mahkemelerinde görülür.

b. Yetki Yetki, idari işlemi yapan makamın bu işlemi yapma konusunda yasal yetkisinin bulunmasıdır. Yetki unsuru, işlemin hukuka uygunluğunu belirleyen temel unsurlardan biridir.

c. Ehliyet İptal davası açabilmek için, dava açanın menfaatinin ihlal edilmiş olması gerekir. Menfaat ihlali, idari işlemin doğrudan doğruya kişiyi etkilemesi durumunda söz konusu olur.

d. Kesin ve Yürütülmesi Gereken İşlem İptal davasına konu olan idari işlemin kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olması gerekmektedir. Kesin işlem, idarenin tek yanlı iradesi ile tamamlanmış ve hukuk düzeninde değişiklik yapan işlemdir.

e. Süre İptal davası, idari işlemin tebliğinden itibaren belirli bir süre içinde açılmalıdır. Bu süre, genellikle 60 gündür. Süresi içinde açılmayan davalar, süre aşımı nedeniyle reddedilir.

f. Husumet Husumet, davanın doğru kişilere yöneltilmiş olması anlamına gelir. İptal davalarında, dava dilekçesinin doğru kişilere tebliğ edilmesi önemlidir.

g. Dava Dilekçesindeki Eksiklikler Dava dilekçesinde bulunması gereken unsurların eksik olması durumunda, mahkeme tarafından belirli bir süre içinde eksikliklerin giderilmesi istenir. Eksiklikler tamamlanmazsa dava reddedilir.

2. İptal Davasının Sonuçları

İptal davası sonucunda mahkeme, idari işlemin hukuka aykırı olduğuna karar verirse, işlemi iptal eder. İptal kararı, işlemin yapıldığı tarihten itibaren hukuki sonuçlarını ortadan kaldırır. Mahkeme, idarenin yerine geçerek yeni bir karar veremez ancak hukuka aykırılığı tespit edilen işlemin ortadan kaldırılmasını sağlar.

İdari yaptırımlara karşı iptal ve tam yargı davaları

B. Tam Yargı Davası

Tam yargı davası, idari işlemler veya idari eylemler nedeniyle kişilerin uğradığı maddi ve manevi zararların giderilmesi amacıyla açılan davalardır. Bu dava türü, zarar gören kişilerin zararlarının tazmin edilmesini sağlar.

1. Tam Yargı Davasının Ön Koşulları

a. Görev Tam yargı davalarında görevli mahkemeler, genellikle idare mahkemeleridir. Ancak bazı özel durumlarda, farklı yargı mercileri de görevli olabilir.

b. Ön Karar İdari eylemlerden doğan zararlar için tam yargı davası açılmadan önce idareye başvuru yapılması ve zararın giderilmesi talep edilmelidir. İdarenin bu talebe yanıt vermemesi veya olumsuz yanıt vermesi durumunda tam yargı davası açılabilir.

c. Hak İhlali Tam yargı davası açılabilmesi için, idari işlem veya eylem nedeniyle bir hak ihlali meydana gelmiş olmalıdır.

d. Dava Süresi Tam yargı davaları, zararın öğrenilmesinden itibaren belirli bir süre içinde açılmalıdır. Bu süre, genellikle bir yıl olarak belirlenmiştir.

2. İmara Özgü İdari Yaptırımlardan Doğan Tam Yargı Davalarında Sorumluluk Sebepleri

İmara özgü idari yaptırımlar nedeniyle açılan tam yargı davalarında, idarenin kusuru veya hizmet kusuru nedeniyle doğan zararlar tazmin edilir. Örneğin, yıkım kararı nedeniyle uğranılan zararlar, tam yargı davası ile tazmin edilebilir.

3. Tam Yargı Davasının Sonuçları

Tam yargı davası sonucunda mahkeme, zararın tazmin edilmesine karar verirse, idare bu zararı tazmin etmekle yükümlü olur. Tazminat miktarı, mahkeme tarafından belirlenir ve davacının uğradığı zararın boyutuna göre hesaplanır.

C. Geçici Yargısal Korunma: Yürütmenin Durdurulması

Yürütmenin durdurulması, idari işlemin uygulanmasının mahkeme kararı ile geçici olarak durdurulmasıdır. Bu tedbir, idari işlemin uygulanması halinde telafisi imkansız zararların doğmasını önlemek amacıyla alınır. Yürütmenin durdurulması kararı, dava süresince idari işlemin uygulanmasını engeller ve davacının hukuki durumunu korur.

Sonuç

Yapı sahipleri, idari yaptırımlara karşı iptal davası, tam yargı davası ve yürütmenin durdurulması gibi yargısal yollara başvurarak haklarını arayabilirler. İdari işlemlerin yargısal denetimi, hukuk devletinin temel unsurlarından biridir ve vatandaşların hukuka aykırı işlemler karşısında korunmasını sağlar. Bu nedenle, yapı sahiplerinin haklarını korumak ve yasal yollarla savunmak için bu yargısal yolları etkin bir şekilde kullanmaları önemlidir. İdari yaptırımlara karşı iptal ve tam yargı davaları hakkında daha fazla bilgi almak için Çanakkale Gayrimenkul Avukatımız ile iletişime geçebilirsiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt