Haksız Rekabet Nedir? Haksız Rekabet Halleri ve Haksız Rekabet Davaları.

1. Giriş

Türk Ticaret Kanunu (TTK) haksız rekabeti, ticari yaşamda dürüstlük kuralına aykırı davranışlar ve ticari uygulamalar olarak tanımlar. Bu yazıda, TTK'nın 55. ve devamı maddelerinde yer alan haksız rekabet hükümlerini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz. Haksız rekabetin ne olduğuna, hangi davranışların haksız rekabet olarak kabul edildiğine ve bu durumlarda hangi hukuki yolların izlenebileceğine dair kapsamlı bilgiler sunacağız.

2. Haksız Rekabet Halleri (TTK Madde 55)

TTK Madde 55, dürüstlük kuralına aykırı çeşitli davranışları haksız rekabet olarak sınıflandırır. Bu davranışlar aşağıda detaylandırılmıştır:

2.1. Dürüstlük Kuralına Aykırı Reklamlar ve Satış Yöntemleri

• Yanlış ve Yanıltıcı Açıklamalar: Başkalarını veya onların mallarını, iş ürünlerini, fiyatlarını, faaliyetlerini veya ticari işlerini yanlış, yanıltıcı veya gereksiz yere incitici açıklamalarla kötülemek.

• Gerçek Dışı Bilgiler: Kendisi, ticari işletmesi, işletme işaretleri, malları, iş ürünleri, faaliyetleri, fiyatları, stokları hakkında gerçek dışı veya yanıltıcı açıklamalarda bulunmak veya aynı yollarla üçüncü kişiyi rekabette öne geçirmek.

• Sahte Diploma ve Ödüller: Paye, diploma veya ödül almadığı hâlde bunlara sahipmişçesine hareket etmek.

• Karışıklığa Yol Açan Önlemler: Başkasının malları, iş ürünleri, faaliyetleri veya işleri ile karıştırılmaya yol açan önlemler almak.

• Gerçeğe Aykırı Karşılaştırmalar: Kendisini, mallarını, iş ürünlerini veya fiyatlarını, başkaları veya üçüncü kişilerle karşılaştırarak yanıltıcı veya rakibini kötüleyici şekilde tanıtmak.

• Yanıltıcı Fiyatlandırma: Seçilmiş bazı malları, iş ürünlerini veya faaliyetleri tedarik fiyatının altında satışa sunmak ve bu durumu özellikle vurgulayarak müşterilerini yanıltmak.

• Ek Edimlerle Yanıltma: Müşteriyi ek edimlerle sunumun gerçek değeri hakkında yanıltmak.

• Saldırgan Satış Yöntemleri: Müşterinin karar verme özgürlüğünü saldırgan satış yöntemleri ile sınırlamak.

• Ürün Bilgilerini Gizleme: Malların, iş ürünlerinin veya faaliyetlerin özelliklerini, miktarını, kullanım amaçlarını, yararlarını veya tehlikelerini gizlemek.

• Eksik Bilgi Sunma: Taksitle satış sözleşmelerine ilişkin kamuya yapılan ilanlarda eksik veya yanıltıcı bilgiler vermek.

2.2. Sözleşmeyi İhlale veya Sona Erdirmeye Yöneltmek

• Müşterileri Yönlendirmek: Müşterileri başkalarıyla yapmış oldukları sözleşmelere aykırı davranmaya yönlendirmek.

• Yardımcı Kişilere Yarar Sağlamak: Üçüncü kişilerin işçilerine, vekillerine ve diğer yardımcı kişilerine yarar sağlayarak kendisine veya başkalarına çıkar sağlamaya çalışmak.

• Üretim ve İş Sırlarını İfşa Etmek: İşçileri, vekilleri veya diğer yardımcı kişileri, işverenlerinin veya müvekkillerinin üretim ve iş sırlarını ifşa etmeye yöneltmek.

• Alıcıları Sözleşmeden Caydırmak: Taksitle satış, peşin satış veya tüketici kredisi sözleşmesi yapmış olan alıcıyı bu sözleşmeden caydırmaya çalışmak.

2.3. Başkalarının İş Ürünlerinden Yetkisiz Yararlanma

• Emanet Edilmiş İş Ürünlerinden Yararlanma: Kendisine emanet edilmiş teklif, hesap veya plan gibi bir iş ürününden yetkisiz yararlanmak.

• Yetkisiz Sağlanan İş Ürünlerinden Yararlanma: Üçüncü kişilere ait teklif, hesap veya plan gibi bir iş ürününden yararlanmak.

• Teknik Çoğaltma Yöntemleriyle Yararlanma: Başkasına ait pazarlanmaya hazır çalışma ürünlerini teknik çoğaltma yöntemleriyle devralıp onlardan yararlanmak.

2.4. Üretim ve İş Sırlarını Hukuka Aykırı Olarak İfşa Etmek

• Gizlice Bilgi Edinme: Gizlice ve izinsiz olarak ele geçirilen veya hukuka aykırı bir şekilde öğrenilen bilgileri ifşa etmek.

2.5. İş Şartlarına Uymamak

• Olağan İş Şartlarına Uymamak: Kanun veya sözleşmeyle, rakiplere de yüklenmiş olan veya bir meslek dalında olağan olan iş şartlarına uymamak.

2.6. Dürüstlük Kuralına Aykırı İşlem Şartları Kullanmak

• Yanıltıcı İşlem Şartları: Diğer taraf aleyhine, uygulanacak kanuni düzenlemeden önemli ölçüde ayrılan veya sözleşmenin niteliğine aykırı haklar ve borçlar dağılımını öngören işlem şartlarını kullanmak.

3. Haksız Rekabet Durumunda Açılacak Davalar (TTK Madde 56)

Haksız rekabet nedeniyle zarar gören kişiler veya tehlike altında olanlar çeşitli davalar açabilirler. Bu davalar:

• Fiilin Haksız Olup Olmadığının Tespiti: Haksız rekabet fiilinin tespiti talep edilebilir.

• Haksız Rekabetin Men'i: Haksız rekabetin durdurulması talep edilebilir.

• Maddi Durumun Ortadan Kaldırılması: Haksız rekabet sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması talep edilebilir.

• Yanlış Beyanların Düzeltilmesi: Haksız rekabet yanlış veya yanıltıcı beyanlarla yapılmışsa bu beyanların düzeltilmesi talep edilebilir.

• Zarar ve Ziyanın Tazmini: Kusur varsa zarar ve ziyan talep edilebilir.

• Manevi Tazminat: Türk Borçlar Kanunu'nda öngörülen şartların varlığında manevi tazminat talep edilebilir.

4. Basın, Yayın, İletişim ve Bilişim Kuruluşlarının Sorumluluğu (TTK Madde 58)

Haksız rekabet, her türlü basın, yayın, iletişim ve bilişim işletmeleri aracılığıyla işlenmişse, ilgili davalar bu kuruluşların sahipleri veya ilan verenler aleyhine açılabilir. Ancak, belirli durumlarda (haberi olmadan yayımlanma, ilan verenin kim olduğunun bildirilmemesi vb.) yazı işleri müdürü, genel yayın yönetmeni, program yapımcısı gibi kişiler aleyhine de dava açılabilir.

5. İhtiyati Tedbirler (TTK Madde 61)

Haksız rekabet davalarında, mevcut durumun korunması veya haksız rekabet sonucu oluşan maddi durumun ortadan kaldırılması için ihtiyati tedbirler talep edilebilir. Gümrük idareleri tarafından da ithalat veya ihracat sırasında ihtiyati tedbirler uygulanabilir.

6. Cezai Sorumluluk (TTK Madde 62 ve 63)

Haksız rekabet fiillerinden birini kasten işleyenler, 56. madde gereğince hukuk davası açma hakkını haiz olanların şikâyeti üzerine iki yıla kadar hapis veya adli para cezası ile cezalandırılabilirler. Ayrıca, tüzel kişilerin işlerini görmeleri sırasında haksız rekabet fiili işlenirse, tüzel kişi adına hareket eden organın üyeleri veya ortakları da cezai sorumluluk taşıyabilir.

7. Haksız Rekabet Hâllerinde Zamanaşımı

Haksız rekabet fiillerine karşı açılacak davalarda zamanaşımı süresi, hakların doğumunun öğrenilmesinden itibaren bir yıl, her halükarda üç yıldır. Ancak, devam eden haksız rekabet fiilleri için zamanaşımı işlemez.

8. Sonuç

Haksız rekabet hükümleri, ticari yaşamda dürüst ve adil rekabeti koruma amacı taşır. TTK Madde 55 ve devamında düzenlenen haksız rekabet halleri ve bu hallerde açılabilecek davalar, ticari faaliyette bulunanların bu kurallara uymalarını zorunlu kılar. Haksız rekabetin önlenmesi ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için hukuki yollar mevcuttur ve bu yollar etkin bir şekilde kullanılmalıdır. Avukatlar ve müvekkilleri için bu kuralların bilinmesi ve uygulanması, ticari faaliyetlerin sürdürülebilirliği açısından büyük önem taşır. Haksız rekabete uğradıysanız Çanakkale Ticaret Avukatımıza danışarak hakkınızı savunabilirsiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt