Ticari İşletme, Tacir, Esnaf ve Ticaret Unvanı Nedir?

Ticari İşletme, Tacir, Esnaf ve Ticaret Unvanı Nedir?

Türk Ticaret Kanunu (TTK), 6102 sayılı yasa ile yürürlüğe girmiş olup, ticari işletmelerin faaliyetlerini düzenleyen temel hukuk normlarını içermektedir. Bu kanun, ticari işletmelerin kuruluşundan, işletilmesine, devrinden, sona erdirilmesine kadar birçok alanda ayrıntılı düzenlemeler getirmektedir. TTK, ticari işlemlerde adil rekabetin sağlanması, ticari hayatın düzenlenmesi ve ticari işletmelerin hak ve yükümlülüklerinin belirlenmesi açısından büyük önem taşır. Bu yazıda, TTK kapsamındaki ticari işletme hukuku detaylı olarak ele alınacaktır. Ticari İşletme, Tacir, Esnaf ve Ticaret Unvanı Nedir sorusunun cevabı için okumaya devam ediniz.

Ticari İşletme Kavramı ve Unsurları

Ticari İşletme Nedir?

TTK'nın 11. maddesine göre, ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir sağlamayı hedefleyen, faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. Ticari işletmeler, faaliyetlerini sürdürebilmek için belirli bir gelir düzeyini hedefler ve bu faaliyetlerini bağımsız olarak yürütürler.

Ticari İşletme ile Esnaf İşletmesi Arasındaki Fark

Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki fark, sağlanan gelirin düzeyine göre belirlenir. Cumhurbaşkanı kararıyla belirlenen sınırı aşan işletmeler ticari işletme olarak kabul edilirken, bu sınırın altında kalanlar esnaf işletmesi olarak sınıflandırılır.

Ticari İşletmenin Devri

Ticari işletmenin devri, TTK madde 11/3'te düzenlenmiştir. Bu hükme göre, ticari işletme, içerdiği malvarlığı unsurlarının devri için zorunlu tasarruf işlemlerinin ayrı ayrı yapılmasına gerek olmaksızın bir bütün hâlinde devredilebilir ve diğer hukuki işlemlere konu olabilir. Devir işlemi, duran malvarlığını, işletme değerini, kiracılık hakkını, ticaret unvanı ile diğer fikrî mülkiyet haklarını ve sürekli olarak işletmeye özgülenen malvarlığı unsurlarını içerir. Bu devir sözleşmesi yazılı olarak yapılmalı, ticaret siciline tescil ve ilan edilmelidir.

Tacir Kavramı ve Türleri

Tacir Kimdir?

TTK madde 12'ye göre, bir ticari işletmeyi kısmen de olsa kendi adına işleten kişi tacir olarak kabul edilir. Ticari işletme kurup halka duyuran veya işletmesini ticaret siciline tescil ettirerek ilan eden kişi, fiilen işletmeye başlamamış olsa bile tacir sayılır.

Tacir Olmanın Hükümleri

Tacir olmanın çeşitli hukuki sonuçları bulunmaktadır. Bunlar arasında tacirlerin iflasa tabi olmaları, ticaret unvanı seçmeleri, ticari işletmelerini ticaret siciline tescil ettirmeleri ve gerekli ticari defterleri tutmaları gibi yükümlülükler yer alır. Tacirler, tüm ticari faaliyetlerinde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmek zorundadırlar.

Özel Durumlarda Tacirlik

Küçükler ve kısıtlılar adına ticari işletme işleten yasal temsilciler tacir sayılmaz; tacir sıfatı temsil edilene aittir. Ancak, yasal temsilciler ceza hükümleri açısından tacir gibi sorumlu tutulurlar. Ayrıca, ticari işletmeyi yasağa aykırı şekilde işleten kişiler de tacir olarak kabul edilir ve bu durumun doğurduğu hukuki, cezai ve disiplin sorumluluklarına tabi olurlar.

Esnaf Kavramı

Esnaf Kimdir?

TTK madde 15'e göre, sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri belirli bir sınırı aşmayan kişiler esnaf olarak kabul edilir. Esnaf, ticaretle uğraşmasına rağmen tacir sayılmaz, ancak bazı durumlarda tacir gibi muamele görür.

Tüzel Kişiler ve Tacir Olma Durumu

Ticaret Şirketleri ve Diğer Kurumlar

Ticaret şirketleri, amacına ulaşmak için ticari işletme işleten vakıflar, dernekler ve belirli kamu tüzel kişileri de tacir sayılırlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernekler ve gelirinin yarısından fazlasını kamu görevi niteliğindeki işlere harcayan vakıflar, ticari işletme işlettiğinde kendileri tacir sayılmazlar.

Tacir Olmanın Hükümleri

Genel Hükümler

Tacirler, her türlü borçları için iflasa tabidirler. Ayrıca, kanuna uygun bir ticaret unvanı seçmek, ticari işletmelerini ticaret siciline tescil ettirmek ve gerekli ticari defterleri tutmakla yükümlüdürler. Tacirler, ticaretlerine ait tüm faaliyetlerde basiretli bir iş adamı gibi hareket etmelidirler. Tacirler arasındaki yazışmalar noter aracılığıyla, taahhütlü mektupla, telgrafla veya güvenli elektronik imza kullanılarak kayıtlı elektronik posta sistemi ile yapılır.

Ticari İş Karinesi

TTK madde 19'a göre, bir tacirin borçlarının ticari olması asıldır. Ancak, gerçek kişi olan bir tacir, işlemi yaptığı anda bunun ticari işletmesiyle ilgili olmadığını diğer tarafa açıkça bildirdiği veya işin ticari sayılmasına durum elverişli olmadığı takdirde borç adi sayılır.

Ücret İsteme Hakkı

Tacir, ticari işletmesiyle ilgili bir iş veya hizmet görmüşse uygun bir ücret isteyebilir. Ayrıca, verdiği avanslar ve yaptığı giderler için ödeme tarihinden itibaren faize hak kazanır.

Fatura ve Teyit Mektubu

Tacir, ticari işletmesi bağlamında bir mal satmış, üretmiş, bir iş görmüş veya bir menfaat sağlamışsa, karşı taraf kendisine bir fatura verilmesini ve bedeli ödenmişse bunun da faturada gösterilmesini isteyebilir. Bir fatura alan kişi, aldığı tarihten itibaren sekiz gün içinde faturanın içeriğine itiraz etmezse, faturayı kabul etmiş sayılır.

Ticaret Sicili ve Tescil İşlemleri

Ticaret Sicili

Ticaret sicili, ticari işletmelerin kuruluşundan itibaren tüm önemli olayların kaydedildiği resmi bir sicildir. Ticaret sicili müdürlükleri, il merkezlerindeki ticaret ve sanayi odaları ile ticaret odalarında faaliyet gösterir. Ticaret sicilinin tutulmasından doğan zararlar için Devlet ve ilgili oda müteselsilen sorumludur.

Tescil

Ticaret siciline tescil, kural olarak istem üzerine yapılır. Harca tabi işlerde, tescil anının saptanmasında harç makbuzunun tarihi belirleyicidir. Tescil istemi ilgililer, temsilcileri veya hukuki halefleri tarafından yetkili sicil müdürlüğüne dilekçe ile yapılır. Tescili isteme süresi, ticaret sicili müdürlüğünün yetki çevresi dışında oturanlar için bir aydır.

Tescil Edilmiş Hususlarda Değişiklikler

Tescil edilmiş hususlarda meydana gelen her türlü değişiklik de ticaret siciline tescil olunur.

Ticaret Unvanı ve İşletme Adı

Ticaret Unvanı

Her tacir, ticari işletmesine ilişkin işlemleri ticaret unvanıyla yapmak ve işletmesiyle ilgili belgeleri bu unvan altında imzalamak zorundadır. Tescil edilen ticaret unvanı, ticari işletmenin görülebilecek bir yerine okunaklı bir şekilde yazılır. Tacirin işletmesiyle ilgili olarak düzenlediği ticari mektuplarda ve ticari defterlerde yer alan belgelerde tacirin sicil numarası, ticaret unvanı, işletmesinin merkezi ve varsa internet sitesi adresi de gösterilir.

Ticaret Unvanının Şekli

Gerçek kişiler, ticaret unvanında kısaltılmadan isimlerini kullanmalıdır. Tüzel kişiler için ticaret unvanı, şirketin türüne göre belirli unsurlar içermelidir.

Ticaret Unvanının Devri

Ticaret unvanı, işletmeden ayrı olarak devredilemez. Ancak, bir işletmenin devri, aksi açıkça kabul edilmedikçe, unvanın da devri sonucunu doğurur. Devir hâlinde devralan, unvanı aynen kullanma hakkına sahiptir.

Bildirim

Mahkemeler, memurlar, ticaret ve sanayi odaları, noterler ve Türk Patent ve Marka Kurumu, görevlerini yaparken bir ticaret unvanının tescil edilmediğini veya kanuna aykırı olarak tescil edildiğini öğrenirlerse durumu yetkili makamlara bildirmek zorundadırlar.

Unvana Tecavüz Durumu

Ticaret unvanının haksız kullanılması durumunda, unvan sahibi, bunun tespitini, yasaklanmasını, haksız kullanılan unvanın değiştirilmesini veya silinmesini, maddi durumun ortadan kaldırılmasını, zarar varsa maddi ve manevi tazminat isteme hakkına sahiptir.

İşletme Adı

İşletme sahibi ile ilgili olmaksızın işletmeyi tanıtmak ve benzer işletmelerden ayırt etmek için kullanılan adlar da tescil edilmelidir. İşletme adı, işletmeden bağımsız olarak devredilebilir.

Sonuç

Türk Ticaret Kanunu, ticari işletmelerin faaliyetlerini düzenleyen kapsamlı ve detaylı bir hukuki çerçeve sunar. Ticari işletmelerin kuruluşundan işletilmesine, devrinden sona erdirilmesine kadar olan süreçte birçok önemli hüküm içermektedir. Tacirlerin hak ve yükümlülükleri, ticaret sicili ve tescil işlemleri, ticaret unvanı ve işletme adı gibi konular, ticari hayatın düzenli ve şeffaf bir şekilde işlemesini sağlamaktadır. Bu hükümler, ticari işletmelerin faaliyetlerini hukuka uygun olarak yürütmelerine yardımcı olurken, ticari hayatta adil rekabetin ve güvenin tesis edilmesine de katkı sağlar. Ticaret hukuku ile ilgili daha fazla hukuki destek almak için Çanakkale Ticaret Avukatımız ile iletişime geçebilirsiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt