Borçlunun Üçüncü Kişilerdeki Alacaklarının Haczi İİK 89. madde

Borçlunun Üçüncü Kişilerdeki Alacaklarının Haczi: Detaylı İnceleme ve Yargıtay Kararları. İİK 89. maddenin incelenmesi

Kesinleşmiş ve haciz aşamasına gelmiş bir takipte, alacaklının talebiyle, borçlunun üçüncü kişilerde bulunan alacakları da haczedilebilir. Bu alacaklar, borçlunun mal beyanında bulunmadığı sürece, alacaklının iddiası üzerine tespit edilerek haczedilir. İcra dairesinin haciz kararı ile alacağın üçüncü kişide bulunduğu tespit edilir ve bu durumun hukuki sonuçları vardır. Bu yazıda, borçlunun üçüncü kişideki alacaklarının haczi, bu haczin üçüncü kişiye bildirilmesi ve sonuçları incelenecektir. İİK 89. madde hakkında tüm detayları okumaya devam ediniz.

Alacak Haczi

Alacak, bir kimsenin diğer birini bir şey yapmaya veya yapmamaya zorlaması hakkıdır. Alacaklı, cebri icra hukuku kurallarına uygun olarak borçlunun haczedilebilir mal varlığına el konulmasını talep edebilir. İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 89. maddesi, borçlunun üçüncü bir kişide bulunan alacağının haczi üzerine bu alacağın tespiti ve muhafazasını düzenler. Bu kurallar, alacaklının, borçlunun ve üçüncü kişinin yararlarını dengeli bir şekilde korur. Borçlunun üçüncü kişide bulunan nakit alacağı, taşınır mal hükmünde kabul edilerek İİK m.102’ye göre haczedilir ve muhafaza altına alınır.

Yargıtay kararlarına göre, üçüncü kişide bulunan alacağın haczi sırasında İİK m.89 hükümlerine uygun bir haciz ihbarnamesi gönderilmesi gerekmektedir. Aksi takdirde, İİK m.89’daki sonuçlar doğmaz. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 11.10.2007 tarih ve 14917/18553 sayılı kararında, “İİK’nun 89. maddesindeki koşulları taşımayan haciz yazısı gönderilmesi halinde, anılan maddedeki sonuçlar doğmaz ve borç bankanın (üçüncü kişinin) zimmetinde sayılmaz” denilmektedir.

Haczin Üçüncü Kişiye Bildirilmesi -İİK 89/1

Takibin kesinleşmesi ve alacaklının talebi üzerine icra dairesi, borçlunun üçüncü kişideki alacağının haczine karar vererek, bu durumu bir haciz ihbarnamesi ile üçüncü kişiye bildirir. Bu ihbarname, üçüncü kişiye borcun sadece icra dairesine ödenmesi gerektiğini ve aksi takdirde borcun tekrar ödenmesi zorunluluğunu belirtir. Üçüncü kişinin, haciz ihbarnamesine itirazı durumunda, itirazın süresi, şekli ve sonuçları İİK m.89’da düzenlenmiştir.

Yargıtay, haciz ihbarnamesinin üçüncü kişiye usulüne uygun olarak tebliğ edilmesi gerektiğini vurgulamaktadır. Üçüncü kişi, ihbarnamenin tebliğinden itibaren yedi gün içinde icra dairesine yazılı veya sözlü olarak itiraz edebilir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 02.02.2006 tarih ve 24479/1172 sayılı kararında, “İİK m.89 hükümlerine göre gönderilen birinci ve ikinci haciz ihbarnamesinin Kanunda ve Yönetmelikte gösterilen içeriğe sahip olmadığı iddia edilebilir ve süresiz şikayet konusu yapılabilir” ifadeleri yer almaktadır.

Üçüncü Kişinin Tutumu

Üçüncü kişi, birinci haciz ihbarnamesine karşı yedi gün içinde itiraz edebilir. Üçüncü kişinin itirazı, takip borçlusunun kendisinde alacağı bulunmadığı veya haczedilen alacak miktarının olmadığı gibi nedenlerle olabilir. İtiraz edilmemesi durumunda borç zimmetinde sayılır ve ikinci bir haciz ihbarnamesi gönderilir. İkinci haciz ihbarnamesine de itiraz edilmezse üçüncü kişiye, borcun icra dairesine ödenmesi gerektiği bildirilir.

Yargıtay 12. Hukuk Dairesi'nin 17.06.2010 tarih ve 3160/15435 sayılı kararında, üçüncü kişinin birinci haciz ihbarnamesine itiraz etmesi halinde, aynı alacak için yeniden haciz ihbarnamesi gönderilemeyeceği belirtilmiştir: “Birinci haciz ihbarnamesine itiraz edilmiş olması halinde, icra dairesinin üçüncü kişiden paranın ödenmesini istemesi mümkün değildir.”

Üçüncü Kişinin Borçlu Olduğunu Bildirmesi İİK 89/1

Üçüncü kişi, haciz ihbarnamesi ile kendisine haczedildiği bildirilen alacağın mevcut olduğunu saptarsa, bu durumu icra dairesine yazılı veya sözlü olarak bildirir. Bunun üzerine, üçüncü kişi, takip borçlusuna olan borcunun, yani takip borçlusunun kendisinde bulunan alacağının haczedilen kadar olan kısmını icra dairesine ödemek zorundadır. Ödemezse, icra dairesi cebri icra kurallarına göre, üçüncü kişinin borcuna yetecek kadar parasını veya malını haczederek, üçüncü kişiden bu miktarı tahsil eder.

Üçüncü Kişinin Birinci Haciz İhbarnamesine İtiraz Etmemesi

Üçüncü kişi, birinci haciz ihbarnamesinde bildirilen hususlar hakkında icra dairesine cevap vermezse, haciz kararına konu olan ve haciz ihbarnamesi ile kendisinden istenilen alacak miktarı kadar takip borçlusuna borçlu olduğunu kabul etmiş sayılır. Bu miktar zimmetinde sayılır ve bu husus ikinci bir ihbarname ile üçüncü kişiye bildirilir.

Yargıtay, bu konuda kesin bir yaklaşım sergilemektedir. Üçüncü kişi, birinci haciz ihbarnamesine itiraz etmezse, alacaklının talebi ile icra dairesi, bu miktarı üçüncü kişiden tahsil edebilir. Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 05.07.2010 tarih ve 5558/17658 sayılı kararında, “Üçüncü kişi, birinci haciz ihbarnamesine itiraz etmezse, borç zimmetinde sayılır ve bu husus ikinci bir ihbarname ile üçüncü kişiye bildirilir” denilmektedir.

Üçüncü Kişinin İkinci Haciz İhbarnamesine İtiraz Etmemesi İİK 89/2

İkinci haciz ihbarnamesi ile, üçüncü kişiye, borcun zimmetinde sayıldığı hususu bildirilir ve bu ihbarnamenin tebliğinden itibaren yedi gün içinde itiraz etmezse, zimmetinde sayılan borcu icra dairesine ödemesi gerektiği bildirilir. Üçüncü kişi, ikinci haciz ihbarnamesine de itiraz etmezse ve buna rağmen zimmetinde sayılan borcu ödemezse, üçüncü kişiye, on beş gün içinde bu miktarı icra dairesine ödemesi veya menfi tespit davası açması gerektiği, aksi halde cebri icra kurallarına göre ödemeye zorlanacağı bildirilir.

Üçüncü Kişinin Birinci veya İkinci Haciz İhbarnamesine İtiraz Etmesi

Üçüncü kişi, birinci haciz ihbarnamesine itiraz edebilir. İtiraz nedenleri arasında takip borçlusunun kendisinde alacağı bulunmadığı, borcun daha önce ödendiği veya borcun zamanaşımına uğradığı gibi sebepler olabilir. Üçüncü kişinin itirazı üzerine alacaklı, itirazın haksız olduğunu iddia ederek üçüncü kişinin cezalandırılmasını ve tazminata mahkûm edilmesini isteyebilir.

Alacaklının Ceza ve Tazminat Talebinde Bulunması

Üçüncü kişinin haciz ihbarnamesine itiraz etmesi durumunda, alacaklı, İİK m.89, IV hükmüne göre itirazın doğru olmadığını iddia ederek üçüncü kişiye karşı icra mahkemesinde ceza ve tazminat davası açabilir. Bu davada, alacaklının iddiasının doğru olup olmadığının tespiti yapılır ve üçüncü kişinin haksız itirazı durumunda cezalandırılması ve tazminata mahkûm edilmesi sağlanır.

Yargıtay Kararları

Yargıtay, bu tür davalarda önemli içtihatlar oluşturmuştur. Örneğin, Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 17.06.2010 tarih ve 3160/15435 sayılı kararında, üçüncü kişinin birinci haciz ihbarnamesine itiraz etmesi halinde, aynı alacak için yeniden haciz ihbarnamesi gönderilemeyeceği belirtilmiştir. Ayrıca, Yargıtay 12. Hukuk Dairesi’nin 10.06.2004 tarih ve 10752/14712 sayılı kararında, “Haciz ihbarnamesine itiraz edilmesi üzerine, alacaklı; icra mahkemesinde (genel hükümlere göre) tazminat davası açmaktan ibaret olan yasal prosedürü takip edebilir” denilmektedir.

Bu makalede, borçlunun üçüncü kişide bulunan alacaklarının haczi, haczin üçüncü kişiye bildirilmesi ve sonuçları detaylı bir şekilde incelenmiştir. Yargıtay kararları ile desteklenen bu süreç, icra hukuku açısından önemli bir yere sahiptir. Borçlunun Üçüncü Kişilerdeki Alacaklarının Haczi İİK 89. madde hakkında daha fazla hukuki destek almak için Çanakkale İcra Avukatımız ile iletişime geçiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt