Nişandan Geri Dönülmesi: Hukuki Sonuçlar ve Uygulamalar

Nişandan geri dönülmesi, Türk Medeni Kanunu (TMK) çerçevesinde düzenlenmiş ve aile hukukunda önemli bir yere sahiptir. Nişanın sona ermesi durumunda maddi ve manevi tazminatlar ile hediyelerin iadesi gibi hukuki sonuçlar doğar. Bu yazıda, nişanın sona ermesinin hukuki sonuçlarını detaylı bir şekilde ele alacağız.

1. Nişanın Sona Ermesi ve Hukuki Dayanakları

Nişanlanma, Türk Medeni Kanunu'nun 118. maddesinde düzenlenmiştir. Nişan, evlenme vaadini içeren bir sözleşme olup, nişanın bozulması durumunda hukuki bazı sonuçlar doğar. TMK'nın 120-122. maddeleri nişanın sona ermesiyle ilgili hükümleri içerir.

2. Nişanın Sona Ermesinin Hukuki Sonuçları

Nişanın sona ermesi durumunda üç temel hukuki sonuç ortaya çıkar:

• Maddi Tazminat

• Manevi Tazminat

• Hediyelerin İadesi

Bu sonuçlar, hem nişanlılar hem de nişanlıların aileleri için geçerlidir.

3. Maddi Tazminat

TMK 120. maddeye göre, nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozarsa veya nişanın bozulmasına kusurlu bir davranışla sebep olursa, diğer tarafa maddi tazminat ödemekle yükümlüdür. Maddi tazminat, evlilik amacıyla yapılan harcamalar ve fedakârlıklar için uygun bir bedel ödenmesini içerir.

Maddi Tazminat Talep Koşulları:

• Nişanın Haklı Sebep Olmaksızın Bozulması: Taraflardan biri, evlilik amacıyla yapılan masrafları talep edebilir.

• Nişanın Kusurlu Bir Davranışla Bozulması: Kusurlu taraf, diğer tarafa yapılan masraflar için tazminat ödemek zorundadır.

4. Manevi Tazminat

TMK 121. maddeye göre, nişanın bozulması nedeniyle kişilik hakları ihlal edilen taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevi tazminat talep edebilir. Manevi tazminat, nişanın bozulmasının yarattığı üzüntü ve manevi zararın karşılanmasını amaçlar.

Manevi Tazminat Talep Koşulları:

• Tek Taraflı Bozma: Nişanın tek taraflı olarak ve haklı bir sebep olmaksızın bozulması gerekir.

• Kişilik Hakkı İhlali: Tazminat talep eden tarafın kişilik haklarının ihlal edilmesi gerekir.

• Kusur: Manevi zarara uğrayan tarafın, karşı tarafın kusurlu davranışından kaynaklanan zararını ispat etmesi gerekmektedir.

5. Hediyelerin İadesi

TMK 122. maddeye göre, nişanın sona ermesi durumunda nişan dolayısıyla verilen alışılmışın dışındaki hediyeler iade edilmelidir. Bu hediyeler, nişanın evlilik amacıyla verilmiş olan değerli eşyaları içerir.

Hediyelerin İadesi Talep Koşulları:

• Nişan Dolayısıyla Verilmiş Olması: Hediye, nişan dolayısıyla verilmiş olmalıdır.

Örnek olarak Kıyafetler geri istenemez, nişan yüzüğü geri istenmez ( Nişan yüzüğü aşırı pahalı değilse )

• Alışılmışın Dışında Olması: Hediye, alışılmışın dışında değerli bir hediye olmalıdır.

örnek olarak: ev, araba, mali olarak tarafların durumlarına göre aşırı pahalı olan hediyeler, yargıtay

tüm altın, takı ve ziynet eşyalarını alışılmışın dışında kabul etmiştir bu sebeple geri verilmelidir.

Nişanın sona ermesi durumunda, sadece alışılmışın dışındaki hediyelerin geri verilmesi talep edilebilir. Kanunda hangi hediyelerin alışılmış olduğu açıkça belirtilmemiştir. Bir hediyenin alışılmış olup olmadığı, yerel örf ve adetlere, tarafların sosyal ve ekonomik durumlarına ve hediyenin değerine bakılarak belirlenmelidir. Bu bağlamda, nişanlıya özel günlerde verilen çiçekler veya pahalı olmayan kullanışlı eşyalar alışılmış kabul edilmeli ve geri verilmesi talep edilmemelidir.

• Nişanın Evlenme Dışında Bir Sebeple Sona Ermiş Olması: Hediyelerin iadesi, nişanın evlenme dışında bir sebeple sona ermesi durumunda talep edilir.

6. Dava ve Mahkeme Süreçleri

Nişanın sona ermesinin hukuki sonuçlarına ilişkin tazminat ve iade talepleri, ilgili mahkemelerde dava konusu yapılabilir. Görevli ve yetkili mahkeme, davanın niteliğine göre belirlenir. Maddi ve manevi tazminat davaları ile hediyelerin iadesi talepleri için aile mahkemeleri yetkilidir.

Görevli ve Yetkili Mahkeme:

• Maddi Tazminat Davaları: Aile mahkemeleri

• Manevi Tazminat Davaları: Aile mahkemeleri

• Hediyelerin İadesi: Aile mahkemeleri

7. Zamanaşımı Süreleri

TMK'da belirtilen zamanaşımı sürelerine dikkat edilmelidir. Tazminat talepleri ve hediyelerin iadesi için belirli süreler içinde dava açılması gerekmektedir.

Zamanaşımı Süreleri:

• Maddi ve Manevi Tazminat Talepleri: 1 yıl

• Hediyelerin İadesi: 1 yıl

Kanun

BİRİNCİ AYIRIM NİŞANLILIK A. Nişanlanma Madde 118- Nişanlanma, evlenme vaadiyle olur. Nişanlanma, yasal temsilcilerinin rızası olmadıkça küçüğü veya kısıtlıyı bağlamaz. B. Nişanlılığın hükümleri I. Dava hakkının bulunmaması Madde 119- Nişanlılık, evlenmeye zorlamak için dava hakkı vermez. Evlenmeden kaçınma hâli için öngörülen cayma tazminatı veya ceza şartı dava edilemez; ancak yapılan ödemeler de geri istenemez. II. Nişanın bozulmasının sonuçları

Maddî tazminat Madde 120- Nişanlılardan biri haklı bir sebep olmaksızın nişanı bozduğu veya nişan taraflardan birine yükletilebilen bir sebeple bozulduğu takdirde; kusuru olan taraf, diğerine dürüstlük kuralları çerçevesinde ve evlenme amacıyla yaptığı harcamalar ve katlandığı maddî fedakârlıklar karşılığında uygun bir tazminat vermekle yükümlüdür. Aynı kural nişan giderleri hakkında da uygulanır. Tazminat istemeye hakkı olan tarafın ana ve babası veya onlar gibi davranan kimseler de, aynı koşullar altında yaptıkları harcamalar için uygun bir tazminat isteyebilirler.

Manevî tazminat Madde 121- Nişanın bozulması yüzünden kişilik hakkı saldırıya uğrayan taraf, kusurlu olan diğer taraftan manevî tazminat olarak uygun miktarda bir para ödenmesini isteyebilir. III. Hediyelerin geri verilmesi Madde 122- Nişanlılık evlenme dışındaki bir sebeple sona ererse, nişanlıların birbirlerine veya ana ve babanın ya da onlar gibi davrananların, diğer nişanlıya vermiş oldukları alışılmışın dışındaki hediyeler, verenler tarafından geri istenebilir. Hediye aynen veya mislen geri verilemiyorsa, sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır. IV. Zamanaşımı Madde 123- Nişanlılığın sona ermesinden doğan dava hakları, sona ermenin üzerinden bir yıl geçmekle zamanaşımına uğrar.

Sonuç

Nişanın sona ermesi, hukuki sonuçlar doğuran önemli bir olaydır. Tarafların hak ve yükümlülükleri, TMK'da açıkça düzenlenmiş olup, tazminat ve iade talepleriyle ilgili süreçler dikkatle takip edilmelidir. Hukuki danışmanlık almak ve yasal prosedürleri doğru şekilde uygulamak, nişanın sona ermesinin yarattığı hukuki sorunları en aza indirecektir. Tazminatlarınızı geri istemek için Aile Hukuku uzmanı Çanakkale Avukatlarımız ile bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Yasal Danışmanlık

Yer Ayırt